Πώς οι ηλεκτρονικές αγορές επηρεάζουν την ψυχολογία των καταναλωτών

Οι ηλεκτρονικές αγορές είναι κάτι περισσότερο από ένα χόμπι για όσους ενθουσιάζονται όταν διασχίζουν το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στον κόσμο: το Διαδίκτυο. Οι ειδικοί εξηγούν την ψυχολογία πίσω από τις διαδικτυακές αγορές — μαζί με συμβουλές για το πώς να δείξετε αυτοσυγκράτηση εάν το εικονικό σας καλάθι ξεχειλίζει.

Η ραγδαία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Οι διαδικτυακές αγορές μετατράπηκαν από καινοτομία σε κανονικότητα πριν από χρόνια. Η Amazon ξεκίνησε πριν από σχεδόν τρεις δεκαετίες, το 1995, ως διαδικτυακός βιβλιοπώλης και τώρα αναφέρει ότι οι πελάτες αγοράζουν περίπου 7.400 προϊόντα ανά λεπτό από τους πωλητές της στις ΗΠΑ. Αλλά η πανδημία άλλαξε τις συνήθειες των καταναλωτών με τρόπο που ευνόησε την αγορά ακόμη και βασικών αναγκών όπως χαρτί υγείας στο διαδίκτυο. Σύμφωνα με την Ετήσια Έρευνα Λιανικού Εμπορίου, οι πωλήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου αυξήθηκαν κατά 244 δισεκατομμύρια δολάρια —ή 43%— το 2020, αυξάνοντας από 571 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 σε 815 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.

Αυτό το κύμα οφειλόταν τουλάχιστον εν μέρει από την επιθυμία αποφυγής εσωτερικών χώρων. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι θα μπορούσε επίσης να έχει να κάνει με αυτοκαταπραϋντικές συμπεριφορές.  Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Consumer Psychology το 2014, για παράδειγμα, δείχνει ότι η πραγματοποίηση αγορών βοηθά τους ανθρώπους να αισθάνονται αμέσως πιο ευτυχισμένοι – και επίσης καταπολεμά την παρατεταμένη λύπη. Ένας λόγος, εικάζουν οι συγγραφείς της μελέτης, είναι ότι η λήψη αποφάσεων αγοράς προσφέρει μια αίσθηση προσωπικού ελέγχου και αυτονομίας.

Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Psychology & Marketing το 2011, διαπίστωσε ότι το να πηγαίνεις για ψώνια οδηγεί σε «μόνιμο θετικό αντίκτυπο στη διάθεση» και δεν σχετίζεται με αισθήματα λύπης ή ενοχής για αυθόρμητες αγορές. «Αυτή η τόνωση της διάθεσης μπορεί να είναι παροδική, αν ξοδεύετε περισσότερα από όσα μπορείτε να αντέξετε οικονομικά, αλλά τουλάχιστον προσωρινά φαίνεται να αποκαθιστά την αίσθηση του ελέγχου και να μειώνει κάθε υπολειπόμενη θλίψη που μπορεί να βιώνουν οι άνθρωποι» , τονίζεται.

Freepik

Ηλεκτρονικές αγορές και ψυχολογία: Γιατί κάνουν τους ανθρώπους τόσο χαρούμενους

Με πολλούς τρόπους, οι διαδικτυακές αγορές εκτοξεύουν τη διάθεση των καταναλωτών. «Είναι ψυχολογικά τόσο ισχυρό», λέει ο Joshua Klapow, ψυχολόγος και επίκουρος καθηγητής δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Μπέρμιγχαμ.

Σε σύγκριση με τις αγορές σε φυσικά καταστήματα, «είναι μια πολύ πιο ευχάριστη εμπειρία συνολικά, επειδή υπάρχουν λιγότερες τριβές, λιγότερα εμπόδια και περισσότερες επιλογές», λέει. Επιπλέον, «τα ψώνια είναι απόλυτα προσαρμοσμένα σε εμάς. Μπορούμε να ψωνίσουμε γρήγορα ή αργά».

Μέρος του λόγου για τον οποίο οι ηλεκτρονικές αγορές είναι τόσο ελκυστικές είναι η ευκολία. Όταν πηγαίνουμε για ψώνια σε φυσικά καταστήματα, επισημαίνει ο Klapow, πρέπει να περπατήσουμε ή να οδηγήσουμε ή να βρούμε κάποιον άλλο τρόπο για να φτάσουμε εκεί και μετά πρέπει να περπατάμε από διαδρόμους σε διαδρόμους για να εντοπίσουμε αυτό που ψάχνουμε. Ακόμη και σε καταστήματα που προσφέρουν ανέπαφες πληρωμές, απαιτείται κάποια προσπάθεια για να πραγματοποιήσετε μια συναλλαγή.

pixabay

Εκτός από ευκολότερη, οι διαδικτυακές αγορές προσφέρουν την ικανοποίηση της ακρίβειας. Βρίσκετε ακριβώς αυτό που ψάχνετε. Αν κατευθυνθείτε σε ένα μεγάλο κατάστημα, μπορεί να μην βρειτε το πουκάμισο που ψάχνετε στο σωστό μέγεθος ή χρώμα. Αν ψωνίζετε μέσω Διαδικτύου, είναι πιο πιθανό να βρείτε αυτό που θέλετε με πολύ λιγότερη ταλαιπωρία.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι ηλεκτρονικές αγορές επηρεάζουν την ψυχολογία επίσης με έναν ακόμα τρόπο, προσφέροντας καθυστερημένη κι όχι άμεση ικανοποίηση. Αυτός ο τρόπος δεν είναι άλλος από την προσμονή για την άφιξη της παραγγελίας. Το να περιμένεις κάτι συναρπαστικό είναι «όπως τα Χριστούγεννα κάθε μέρα», λέει ο Klapow, παρομοιάζοντας την ικανότητα παρακολούθησης ενός πακέτου με την παρακολούθηση του πού βρίσκεται ο Άγιος Βασίλης την παραμονή των Χριστουγέννων.

Διαβάστε επίσης: Έρχεται πρόγραμμα επιδότησης νέων για δημιουργία ψηφιακών επιχειρήσεων

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις