Η έκδοση του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), με συγγραφέα τον δρα Οικονομικής Ιστορίας, Ευάγγελο Χεκίμογλου.

H εξέλιξη της οικονομικής γεωγραφίας στη Θεσσαλονίκη, η τοπογραφία του εμπορίου και της βιοτεχνίας, η δεκτικότητα σε νέες επιδράσεις, η προσαρμογή στις ιστορικές μεταβάσεις ή τομές που συντελούνται στην πόλη καταγράφονται και φωτίζονται στην έκδοση με τίτλο «Θεσσαλονίκης εμπόριον 1870-1970. Εισαγωγή στην εμπορική ιστορία και γεωγραφία της πόλης» του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), με συγγραφέα τον δρα Οικονομικής Ιστορίας, Ευάγγελο Χεκίμογλου.

Η έκδοση είναι αποτέλεσμα διευρυμένης ερευνητικής εργασίας του συγγραφέα και είχε σημείο εκκίνησης την ομώνυμη έκθεση «Θεσσαλονίκης εμπόριον 1870-1970», η οποία παρουσιάστηκε από το ΠΙΟΠ στη Θεσσαλονίκη το 2017, με αφορμή τα εκατό χρόνια από την πυρκαγιά του 1917. Ο συγγραφέας εμπλούτισε την αρχική έρευνα, παραδίδοντας ένα έργο σύνθετο και εμπεριστατωμένο.

Μερικά από τα θέματα που προσεγγίζονται είναι οι θαλάσσιοι και χερσαίοι εμπορικοί δρόμοι, το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο, οι επενδύσεις και οι μεταφορές, η διαμόρφωση των εμπορικών αγορών και των βιοτεχνικών γειτονιών, οι μεταβολές και αλλαγές χρήσης γης και ιδιοκτησίας, η συγκέντρωση εργαστηρίων και εμπορικών καταστημάτων ανά γειτονιά, η κοινωνικότητα μέσω του καθημερινού λιανικού εμπορίου, η εξέλιξη των καταναλωτικών συνηθειών των κατοίκων.

Θεσσαλονίκης εμπόριον 1870-1970/ Έκδοση ΠΙΟΠ

Μέσα από μαρτυρίες περιγράφονται μεταξύ άλλων φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές και μεγάλες κρίσεις κρίσεις στην πόλη και αναδεικνύονται σημαντικά γεγονότα της εποχής.

Κατά τη δεκαετία 1907-1916 εκδηλώθηκαν στη Θεσσαλονίκη 177 πυρκαγιές, που προκάλεσαν συνολικές ζημίες αξίας 250.000 λιρών. Μόνο τη διετία 1910-1911, ξέσπασαν 71 πυρκαγιές, αρκετές από τις οποίες ενδέχεται, όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, να ήταν δόλιες, καθώς συνέπεσαν με την οικονομική κρίση στην πόλη.

Το 1906 η οικονομική κρίση έπληξε τους εμπόρους της πόλης, την άνοιξη του 1907 οι σοδειές ήταν μέτριες και οι συγκοινωνίες διακόπηκαν εντελώς, λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων. Η οικονομική ύφεση οδήγησε σε πολλούς σε μετανάστευση από τη Μακεδονία στο εξωτερικό, κυρίως προς την Αίγυπτο και τις ΗΠΑ, όπως περιγράφει ο δρ. Χεκίμογλου. Σε περιοχές μάλιστα με μεγάλη μετανάστευση, η χρηματοδότηση των μεταναστών και οι κερδοσκοπικές προμήθειες στις επιταγές συναλλάγματος που έστελναν οι μετανάστες, απορρόφησαν τα διαθέσιμα κεφάλαια.

Η ξηρασία του 1908 «χτύπησε» εκ νέου τις σοδειές, οι εξαγωγές εξαιρουμένων των δερμάτων «πάγωσαν» και καπνοπαραγωγή μειώθηκε κατά 40%. Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων εκδηλώθηκαν απεργίες προκαλώντας προβλήματα στο εμπόριο.

Το 1910 το μποϊκοτάζ σε βάρος των πλοίων με ελληνική σημαία, των ελληνικών προϊόντων και τραπεζών, λόγω του κρητικού ζητήματος, έπληξε την πόλη καθώς μεγάλο μέρος των ιστιοφόρων που έπιαναν στο λιμάνι είχαν ελληνική σημαία.

Στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο λίγες μέρες μετά την απόβαση των αγγλικών και γαλλικών στρατευμάτων σημειώθηκαν ελλείψεις στα τρόφιμα. Οι τιμές καθορίζονταν από την αγορανομία και χωροφύλακες βρίσκονταν μπροστά στα καταστήματα ώστε να ελέγχουν τις τιμές. Στην πόλη δεν υπήρχε ψωμί και «πολλά ολίγα αρτοποιεία είχαν ζυμώσει, ο δε κόσμος πάσης τάξεως, ηλικίας και φύλου, από βαθείας νυκτός περιεκύκλωσε αυτά, αναμένων την διανομήν η οποία και πάλιν εγένετο θορυβωδέστατα, υπό την επίβλεψιν χωροφυλάκων, η παρουσία των οποίων προέλαβε νέες συγκρούσεις».

Θεσσαλονίκης εμπόριον 1870-1970 / Έκδοση ΠΙΟΠ

Η εμπορική ιστορία της πόλης «διαβάζεται» σε συσχετισμό με τα σημαίνοντα ιστορικά γεγονότα: τις τελευταίες δεκαετίες της τουρκικής κυριαρχίας, τους Βαλκανικούς Πολέμους και την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος, την πυρκαγιά του 1917, το προσφυγικό κύμα που συνδέεται με τη Μικρασιατική Καταστροφή, τα χρόνια της Κατοχής και την σχεδόν ολοσχερή εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, τη σταδιακή ομαλοποίηση της οικονομικής και καθημερινής ζωής από τη δεκαετία του ’50 και έπειτα, τις αλλαγές στον τρόπο ζωής κατά τη δεκαετία του ’60, τη διαχρονική παρουσία της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Τα στατιστικά στοιχεία της έκδοσης και το πλούσιο φωτογραφικό υλικό «συνομιλούν» με το κείμενο, τεκμηριώνουν την έρευνα, αναδεικνύουν το ευρύ φάσμα της οικονομικής ζωής και της εμπορικής τοπογραφίας της Θεσσαλονίκης.

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις