Την 1η Ιανουαρίου 2002 όλοι οι Έλληνες, πήραμε στα χέρια μας τα πρώτα ευρώ, αποχαιρετώντας σταδιακά το εθνικό μας νόμισμα, την δραχμή.

Του Δημήτρη Χριστούλια

Πριν από 20 χρόνια τέτοιες ημέρες τα ATMτων τραπεζών τροφοδοτούνταν με τα νέα χαρτονομίσματα του ευρώ, ένα νόμισμα που θα άλλαζε ριζικά την καθημερινότητα όλων των πολιτών. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα τέθηκε σε κυκλοφορία σε 12 χώρες με συνολικό πληθυσμό 308 εκατομμυρίων ανθρώπων. «Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη νομισματική μετάβαση που έγινε ποτέ παγκοσμίως, στην οποία συμμετείχαν ο τραπεζικός τομέας, οι εταιρείες χρηματαποστολών, ο κλάδος παραγωγής και εκμετάλλευσης μηχανημάτων που δέχονται μετρητά και, φυσικά, το ευρύ κοινό», αναφέρεται χαρακτηριστικά η ΕΚΤ.

Οι προετοιμασίες για την είσοδο του ευρώ στην χώρα μας και σε άλλα 11 ευρωπαϊκά κράτη ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένες. Η προετοιμασία είχε ξεκινήσει από το 1999, οπότε και άρχισε η παραγωγή των χαρτονομισμάτων ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2001 χαρτονομίσματα και κέρματα του ευρώ άρχισαν να διανέμονται στις τράπεζες. Σύμφωνα πάντα με στοιχεία της ΕΚΤ μέχρι τις 3 Ιανουαρίου 2002, δηλαδή 3 μόλις ημέρες μετά την είσοδο του ευρώ, το 96% όλων των μηχανημάτων διάθεσης μετρητών στη ζώνη του ευρώ παρείχαν χαρτονομίσματατου ευρώ. Μία εβδομάδα μετά τη μετάβαση, πάνω από το μισό όλων των συναλλαγών σε μετρητά διενεργούνταν σε ευρώ.

Έπειτα από μια περίοδο παράλληλης κυκλοφορίας, έως και δύο μηνών, στη διάρκεια της οποίας ήταν δυνατή η διενέργεια πληρωμών είτε σε ευρώ είτε στο εθνικό νόμισμα, την 1η Μαρτίου 2002το ευρώ έγινε το μοναδικό νόμιμο νόμισμα σε κυκλοφορία στη ζώνη του ευρώ. Έως την 1η Ιανουαρίου 2002 είχε εκτυπωθεί το αρχικό απόθεμα περίπου15 δισεκατομμυρίων χαρτονομισμάτων, αξίας 633 δισ. ευρώ όπου εάν κάποιος τοποθετούσε το ένα χαρτονόμισμα πίσω από το άλλο, θα κάλυπταν την απόσταση από τη γη στη σελήνη πέντε φορές περίπου. Επίσης κόπηκαν 52 δισεκατομμύρια κέρματα, συνολικής αξίας 15,75 δισ. ευρώ, σε 16 ευρωπαϊκά νομισματοκοπεία, για τα οποία χρησιμοποιήθηκαν 250.000 τόνοι μετάλλου.

Η πρεμιέρα του ευρώ το 2002 έφερε όμως και τα πρώτα προβλήματα. Όσοι έζησαν εκείνη την περίοδο θα θυμούνται ότι όλα σχεδόν τα προϊόντα, ειδικά αυτά που είχαν χαμηλή αξία (ψωμί, νερό, τσίχλες, διάφορα είδη στις λαϊκές αγορές, κ.,α.) ανατιμήθηκαν καθώς οι περισσότερες στρογγυλοποιήσεις γινόντουσαν προς τα πάνω. Ποιοι δεν θυμούνται ότι μια τσίχλα έκανε 10 δραχμές και ξαφνικά πωλούνταν 10 λεπτά του ευρώ, δηλαδή 34 δραχμές. Το ίδιο έγινε και με το εμφιαλωμένο νερό από τα καταστήματα εστίασης και πολλά άλλα προϊόντα. 

Τα μεγάλα προβλήματα 

Τις πρώτες ημέρες κυκλοφορίας του ευρώ οι περισσότεροι με τις αριθμομηχανές στα χέρια έκαναν τις μετατροπές από δραχμές σε ευρώ για τις καθημερινές τους συναλλαγές. Ακόμη και τώρα πολλοί έχουν να θυμούνται ότι με 10.000 δραχμές μπορούσε κάποιος να αγοράσει αρκετά από τα βασικά καθημερινά προϊόντα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό ενώ πλέον με 10 ευρώ δεν μπορεί κάποιος να αγοράσει κάποιος ούτε τα απαραίτητα τρόφιμα μιας ημέρας. Φυσικά από το 2002 μέχρι σήμερα η ελληνική οικονομία πέρασε από 40 κύματα. Από την υπερκατανάλωση την δεκαετία 2000-2010 περάσαμε στην περίοδο των μνημονίων και της σκληρής λιτότητας σχεδόν για τα επόμενα τουλάχιστον 8 χρόνια (2010-2018) για να φτάσουμε στην υγειονομική και ενεργειακή κρίση. Για αρκετούς οικονομολόγους η επιβολή των capitalcontrolsστην χώρα μας αποτέλεσε την πιο σκληρή δοκιμασία του ευρώ τόσο για την χώρα μας όσο και για την υπόλοιπή Ευρώπη. Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν Οικονομολόγοι η παραμονή μας στο ευρώ, ήταν και είναι καθοριστική για την πορεία της ελληνικής Οικονομίας. 

Η είσοδος της χώρας μας στο ευρώ επέφερε μια σειρά από σημαντικές αλλαγές που αφορά από ζητήματα της οικονομίας μέχρι ζητήματα εθνικής σημασίας. 

Οι ευκαιρίες για την Οικονομία 

Η ένταξη της χώρας μας στο ευρώ επηρέασε σημαντικά την καθημερινότητα μας. Από τον προγραμματισμό ενός ταξιδιού αναψυχής μέχρι και την εξαγωγική στρατηγική των επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρει ο Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Χαλικιάς, σύμφωνα με τον οποίο «πριν από την έλευση του ευρώ οι συναλλαγές σε συνάλλαγμα απαιτούσαν σημαντικά έξοδα αλλά υπήρχε και μεγάλη αβεβαιότητα για τις διακυμάνσεις των ισοτιμιών. Υπήρχαν πολλοί που προγραμμάτιζαν τα ταξίδια τους ανάλογα με την ισοτιμία της δραχμής με το φράγκο, την λιρέτα ή άλλα νομίσματα. Η αγωνία των επιχειρήσεων ήταν να πηγαίνουν στην τράπεζα για να βρίσκουν καλές ισοτιμίες για να κάνουν συμφέρουσες παραγγελίες από την Ιταλία, την Γερμανία, την Γαλλία και άλλες χώρες. Η είσοδος μας στο ευρώ αφαίρεσε από τον Έλληνα πολίτη και τις επιχειρήσεις όλη αυτή την φοβία από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες».

Μικροί εξαγωγείς, αναφέρει ο Γ.Χαλικιάς δεν δεχόντουσαν από τους Ιταλούς για παράδειγμα να πληρωθούν σε λιρέτες και ζητούσαν να πληρωθούν σε δολάριο, γιατί φοβόντουσαν τις διακυμάνσεις του ιταλικού νομίσματος. Το ίδιο συνέβαινε και με άλλες χώρες που είχαν «αδύναμα» νομίσματα, ευάλωτα στην συναλλαγματική αγορά, παρά το γεγονός ότι οι μικρές εξαγωγικές επιχειρήσεις είχαν μεγάλη ανάγκη να εξάγουν τα προϊόντα τους. Όλες αυτές τις αβεβαιότητες μηδενίστηκαν με την είσοδό μας στην ευρωζώνη». Ο Γ. Χαλικιάς επισημαίνει επίσης ότι «μπήκαμε στην ζώνη των χωρών που είχαν δυνατές οικονομίες με αποτέλεσμα όλοι να δέχονται να πληρωθούν σε ευρώ, όλοι δεχόντουσαν να σε δανείσουν γιατί όλοι εμπιστευόντουσαν τις οικονομίες στην ευρωζώνη. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα πλεονεκτήματα από την είσοδό μας στο ευρώ».

Ο καθηγητής  Γ. Χαλικιάς εστιάζει όμως και στα λάθη που έγιναν, όπως ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά. «Έπρεπε να ήμασταν πιο προσεκτικοί, όπως για παράδειγμα σε θέματα που αφορούν την ανταγωνιστικότητά μας. Από το 2002 μέχρι και το 2009 δινόντουσαν ετήσιες αυξήσεις στους μισθούς και επιδόματα με αποτέλεσμα το μισθολογικό κόστος να αυξηθεί ακόμη και κατά 126% σε κάποιες περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα ήταν να καταρρεύσει η μεταποίηση διότι η αύξηση του κόστους εργασίας ήταν πολλαπλάσια της αύξησης της παραγωγικότητας. Δεν διαθέταμε πλέον την επιλογή της υποτίμησης της δραχμής δεδομένου μάλιστα ότι το ευρώ σταδιακά ανατιμάτο. Έτσι χιλιάδες εταιρίες αναγκάστηκαν να κλείσουν και πολλές να φύγουν στο εξωτερικό».

Στα καλά του σκληρού ευρώ καταλήγει ο Γ. Χαλικιάς ήταν η αγορά φθηνού πετρελαίου και γενικά πρώτων υλών. Η χώρα μας έπραξε σωστά που παρέμεινε στην ζώνη του ευρώ και επειδή η ευρωπαϊκή οικονομία έχει αρχίσει να στέκεται στα πόδια της το μέλλον του ευρώ είναι ευοίωνο. Με τις σωστές εθνικές οικονομικές πολιτικές ευοίωνη είναι και η προοπτική της χώρας μας μέσα στην ζώνη του ευρώ. Το ευρώ ήταν ότι καλύτερο συνέβη στην χώρα μας». 

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις