Οι άγνωστοι δρόμοι του οίνου στην Ιταλία

Του Χάρη Παπανδρέου, οινογεύστη ελληνικού και ιταλικού αμπελώνα και γραμματέα στο Επίτιμο Προξενείο της Ελλάδας στην Φλωρεντία, instagram.com/greekwinelover, www.winesurf.it/author/haris-papandreou

Μέσα από το FoodLife, θα ταξιδέψουμε με αφετηρία το Πιεμόντε σε όλο τον Ιταλικό Βορρά, εν συνεχεία μέσω Τοσκάνης θα διατρέξουμε ολόκληρη την κεντρική Ιταλία, για να φτάσουμε στον Νότο και την Magna Grecia, με τελική κατάληξη τις νησιωτικές περιοχές της Σαρδηνίας και Σικελίας.

Θα μιλήσουμε για ’’κλασικές” ερμηνείες, ορισμένων σχετικά άγνωστων γηγενών ποικιλιών, όπως :

Schiava, Grignolino, Freisa, Fumin, Pelaverga, Rossese Dolceacqua, Monica di Sardegna, Vermentino Nero, Vespolina, Vernaccia, Piedirosso, Perricone, Coda di Volpe bianca, αλλά και για γνωστές, όπως Νebbiolo, Βarbera, Sangiovese, Aglianico, Vermentino, Verdicchio, κ.α.

Οι προτάσεις θα είναι για λιγότερο φημισμένα ιταλικά κρασιά, από οινοποιεία των οποίων οι ετικέτες δεν εισάγονται στην Ελλάδα, είναι όμως κρασιά που μπορούν να κλέψουν καρδιές, και όπως θα δείτε χωρίς να χρειαστεί να βάλουμε βαθιά το χέρι στο πορτοφόλι μας. Κανένα από τα κρασιά δεν ξεπερνάει την τιμή των 40€.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν αυτό το γοητευτικό ταξίδι, στους άγνωστους δρόμους του οίνου της Ιταλίας.

Η τιμή που αναφέρεται για κάθε ετικέτα, είναι πάντα τιμή οινοποιείου για τον καταναλωτή.

Όλα τα κρασιά είτε έχουν αγοραστεί από online shop είτε έχουν δοκιμαστεί σε γευσιγνωσίες με φίλους.

Verduno Pelaverga “Speziale” DOC * – 2019 – Παραγωγός Fratelli Alessandria

Το οινικό μας ταξίδι, ξεκινάει από το Πιεμόντε την φημισμένη περιφέρεια της Ιταλίας, όπου καλλιεργείται η ποικιλία Βασιλιάς του Ιταλικού Αμπελώνα το Νεμπιόλο.

Για τα κρασιά από Νεμπιόλο θα επανέρθουμε με ένα αποκλειστικό άρθρο και οι εκπλήξεις θα είναι πολλές.

Η πρώτη μας επιλογή, είναι ένα κρασί που πολλοί Ιταλοί οινόφιλοι το χαρακτηρίζουν ως το νέο Μπαρόλο. Η ποικιλία είναι το Pelaverga (Πελαβέργκα). Η ετικέτα “Speziale” παράγεται από το οινοποιείο  Fratelli Alessandria και αποτελεί ένα πραγματικό στολίδι στο πανόραμα των κρασιών του Πιεμόντε. Μια μικρή περιοχή παραγωγής, η οποία έχει διασώσει αυτή την αρχαία γηγενή ποικιλία από την εξαφάνιση, ικανή να εκπλήξει με την εκφραστική φινέτσα και τους λεπτούς πικάντικους τόνους της. Το χρώμα του είναι λαμπερό, ρουμπινί, κόκκινο. Το μπουκέτο γοητεύει και κατακτά με λεπτά λουλουδάτα αρώματα, πικάντικες νύξεις και αρώματα μικρών μούρων. Στο στόμα είναι φρέσκο και δυναμικό, με ελαφριά και μεταξένια τανική υφή, πλούσια αρωματική επιμονή και ευχάριστη τελική φρεσκάδα.

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 16,00 €

San Matteo Dogliani Superiore DOCG 2018 – Παραγωγός Eraldo Revelli

Μένουμε στο Πιεμόντε, για συναντήσουμε την DOCG * DOGLIANI SUPERIORE

Ξεχάστε τα μονότονα Dolcetto,  το “San Matteo”, από το οινοποιείο Eraldo Revelli, εκφράζει τα καλύτερα χαρακτηριστικά της ποικιλίας, η οποία καλλιεργείται σε μια από τις πιο ελκυστικές περιοχές, και πρόκειται, για ένα cru. Είναι κρασί με μεγάλη εδαφική τυπικότητα, ένας πραγματικός πρεσβευτής της περιοχής Dogliani και της πριγκιπικής ποικιλίας. Έντονο και πλούσιο, εκφράζει ένα οσφρητικό προφίλ, που χαρακτηρίζεται από αρώματα ώριμων κόκκινων φρούτων, κερασιού, άγριων μούρων, μαύρου κερασιού, δαμάσκηνου, λουλουδένιες αποχρώσεις βιολέτας και λεπτές νύξεις απαλών μπαχαρικών. Γεμάτο σώμα, έχει πυκνή και κομψή τανική δομή, που περιβάλλεται από κόκκινα φρούτα. Η επίγευση είναι αρμονική και ισορροπημένη, με καλή διάρκεια.

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 16,00 €

Barbera Zero 2020  – Παραγωγός Cascina Roera

Η Barbera Zero των Claudio Rosso και Piero Nebiolo, είναι ένα ‘‘φυσικό κρασί’’ που θα ικανοποιήσει όχι μόνο τους φανατικούς οπαδούς των φυσικών οίνων, αλλά και όλους τους υπόλοιπους οινολάτρες που δεν έχουν άριστες σχέσεις με τα φυσικά κρασιά. Μηδενικά θειώδη, οινοποίηση σε τσιμεντένιες δεξαμενές, με έντονα κόκκινα φρούτα στην μύτη μαζί με μπαχαρικά, πιπέρι, λιβάνι και λουλούδια. Στο στόμα η ισορροπία κυριαρχεί, η οξύτητα είναι τέλεια, ενώ από την πρώτη γουλιά σε έχει κατακτήσει χωρίς ποτέ να σε κουράσει, μία από τις καλύτερες Barbera που έχω πιει.

Τρέχουσα σοδειά 2020 – Τιμή: 10,00 €

 Grignolino D’ Asti Bricco Del Bosco Vecchie Vigne 2015 – Παραγωγός Accornero

H ποικιλία Grignolinο είναι η πιο ευαίσθητη από όλες τις ποικιλίες του Piemonte, ανίκανη να προσαρμοστεί στη βαρβαρότητα του καταναλωτισμού. Δεν είναι εύκολο να καλλιεργηθεί, ούτε να οινοποιηθεί, δίνει όμως κρασιά με επαναστατικό πνεύμα. Κατά τη γνώμη μου, το grignolino έχει παραμεριστεί άδικα. Στο Grignolino του Accornero κυριαρχεί η αρμονία και η ισορροπία. Οι τανίνες φωνάζουν παρόν χωρίς όμως να είναι επιθετικές, ρέει ευχάριστα, και επιζητά τραπέζια με φίλους και σπιτικό φαγητό. Αν αγαπάτε την Βουργουνδία δοκιμάστε το και σίγουρα θα βγείτε κερδισμένοι.

Τρέχουσα σοδειά 2019 – Τιμή: 35,00 €

Langhe Freisa 2019 – Παραγωγός Burlotto

Η ποικιλία Φρέιζα, σύμφωνα με το  αμπελογραφικό λεύκωμα του Κόμη Giovanni di Rovasenda,  προς τα τέλη του 19ου αιώνα, περιγραφόταν ως μια από τις πιο διαδεδομένες  και φυτεμένες ποικιλίες  του Πιεμόντε. Σήμερα η ποικιλία συχνά υποτιμάται, παρόλο που έχει καλές δυνατότητες, μιας και έχει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του Nebbiolo. Θα προτείνω το Langhe Freisa, του γνωστού παραγωγού Burlotto, φημισμένος για τα μεγάλα, ακριβά και ιδιαίτερα Μπαρόλο. Πρόκειται για ένα κρασί με έντονο ρουμπινί χρώμα, έχει μια απολαυστική μύτη από κόκκινα φρούτα και πέταλα βιολέτας. Η γουλιά είναι δυνατή, αλλά ταυτόχρονα κομψή με μαλακές τανίνες και μέτρια οξύτητα: ένα πολύ ισορροπημένο κρασί με μακρά επίγευση.

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 25,00 €

Derthona timorasso 2021 Παραγωγός  Daniele RICCI

Κλείνουμε προσωρινά το ταξίδι μας στο Πιεμόντε, με ένα λευκό κρασί τo “Derthona”, που είναι η ετικέτα εισόδου στο μαγικό σύμπαν του Timorasso και ερμηνεύεται από το θαρραλέο και επαναστατικό πνεύμα, που ακούει στο όνομα Daniele Ricci. Ένας οινοποιός με καρδιά και πάθος, ο οποίος ανέλαβε τους αμπελώνες των παππούδων του Carlo και Clementina, με τον ευγενή στόχο να τους σώσει από την εντατική αγρονομική παρέκκλιση και να τους αφήσει ως προίκα στον γιο του Matteo, στην πιο αγνή αναγεννημένη μορφή τους. Το “Derthona” του Daniele Ricci, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό Timorasso.  Κρασί βιολογικής καλλιέργειας,  αυθόρμητη ζύμωση μόνο με γηγενείς ζύμες. Στην μύτη, αρώματα αρωματικών βοτάνων και γλυκών μπαχαρικών που εξελίσσονται σε αλμυρά και αρώματα εσπεριδοειδών. Η συνάντηση στον ουρανίσκο είναι μεγαλειώδης, με σταθερή ισορροπία μεταξύ φρεσκάδας και απαλότητας, κομψότητας και πόσιμου χαρακτήρα.

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 16,00 €

‘Posaù’  Rossese di Dolceacqua DOC  Superiore – 2018 –  Παραγωγός  Maccario Dringenberg

Από το Πιεμόντε περνάμε στην Λιγυρία ή Λιγούρια (Liguria), για να δοκιμάσουμε το  “Posaù”  από την ποικιλία Rossese di Dolceacqua Superiore  του Maccario Dringenberg. Πρόσφατες μελέτες, από τη γνωστή αμπελογράφο Δρ Maria Schneider, έδειξαν ότι το ιταλικό σταφύλι rossese και το γαλλικό tibouren, είναι ουσιαστικά πανομοιότυπα από γενετική άποψη. Το σχήμα του φύλλου και οι βαθιά χαραγμένοι λοβοί του, υποδηλώνουν μια μεσανατολική αν όχι ακριβώς ελληνική προέλευση. Φαίνεται επίσης, ότι όπως και πολλές παραλλαγές που είναι σήμερα ευρέως διαδεδομένες στην ευρωπαϊκή ήπειρο, το σταφύλι rossese/tibouren έφτασε μέσω του λιμανιού της Μασσαλίας, χάρις ακριβώς στο εμπόριο των Ελλήνων. Πρόκειται για ένα κρασί που με εντυπωσίασε και ανήκει στην κατηγορία των κρασιών, που απλά πρέπει να δοκιμάσουμε έστω και για μια φορά. Αμπέλια ηλικίας 60 ετών, σε απότομες και απόκρημνες αναβαθμίδες, που δείχνουν αμέσως το πάθος που χρειάζεται για να φτιάξεις κρασί σε μια τέτοια περιοχή.

Οι απαγορευτικές πλαγιές, συνοδεύουν καθημερινά τα όνειρα της Giovanna, αγκαλιασμένα από τη φύση που είναι εδώ και είναι αισθητή και στο κρασί τους “Posaù”. Ενα Rossese di Dolceacqua Superiore, που εμφανίζεται με όλη του τη ρουστίκ κομψότητα, όπου κυριαρχούν οι μεσογειακοί θάμνοι, τα κόκκινα φρούτα και τα μπαχαρικά. Η τέλεια έκφραση του terroir προέλευσης. “Posaù”, γουλιές γεμάτες συγκίνηση για όλους τους λάτρεις του, με τανίνες που εξισορροπούνται από καλή γευστικότητα, επίμονη μεταλλική και μακρά επίγευση

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 23,00 €

Vermentino  Luccidante 2019 – Παραγωγός  Cà Du Ferrà

Ένα ζουμερό γευστικό Vermentino, που θυμίζει θαλασσινή αύρα και μεσογειακούς θάμνους. Ένα εκλεπτυσμένο κρασί, που συμπυκνώνει την ουσία μιας περιοχής καθώς γλιστρά, τρέφεται με το φως και τη θάλασσα. Τα σταφύλια συγκομίζονται από αμπελώνες, που βρίσκονται στις πιο ελκυστικές περιοχές των λόφων Bonassola, στην ακτή της Λιγουρίας. Έχει ανοιχτό αχυρένιο χρώμα με πρασινωπές ανταύγειες, κομψό μπουκέτο με λουλουδένιες νότες αγριολούλουδων, χαμομηλιού, αρωματικών βοτάνων και φρουτώδεις νότες λευκόσαρκου ροδάκινου, άψητου αμυγδάλου και μήλου. Στο στόμα είναι ζωηρό, αλμυρό, αρμονικό με μακράς διάρκειας επίγευση.

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 23,00 €

Refosco dal Peduncolo rosso ‘AT’ 2016 – Παραγωγός  Aquila del Torre

Περνάμε στο Friuli, για Το Refosco “AT”, είναι ένα κρασί με το οποίο ο Michele Ciani, η ψυχή και ιδιοκτήτης του οινοποιείου Aquila del Torre, γυρίζει πίσω στο χρόνο ανακτώντας την οσφρητική μνήμη των παιδικών αναμνήσεων. Μια εκφραστική και αιχμηρή ετικέτα, που αποδίδει άψογα τον συνδυασμό γηγενών σταφυλιών και terroir, Πλούσια μύτη και ζουμερή, με φρουτώδεις νότες που ενισχύονται από ελαφρές πικάντικες φλέβες και έναν υπαινιγμό κακάο. Στο στόμα είναι γεμάτο και στρογγυλεμένο, με μια γουλιά που εντυπωσιάζει για τη φρεσκάδα με την οποία περιβάλλει ολόκληρο το ποτό. Μια γενναιόδωρη ετικέτα, με την οποία το οινοποιείο Aquila del Torre, παρουσιάζει ένα από τα πιο δημοφιλή κρασιά σε ολόκληρο το Friuli.

Τρέχουσα σοδειά 2019 – Τιμή: 21,00 €

Corvina ‘Austero’ 2017 –  Παραγωγός  Pietro Zardini

Από το Φρίουλι πάμε στο Βένετο, για να μιλήσουμε για ένα κρασί από την ποικιλία Κορβίνα, την οποία οι περισσότεροι γνωρίζουμε από το Αμαρόνε. Εδώ  την συναντάμε σε μονοποικιλιακή εμφιάλωση, στην ετικέτα “Austero” του Pietro Zardini και αποδεικνύει περίτρανα, ότι δεν χρειάζεται να πληρώσεις πολλά για να πιεις υπέροχα. Βαθύ ρουμπινί χρώμα, η μύτη είναι πολυεπίπεδη, προσφέροντας μια εξέλιξη έντονων βαθιών νοτών, στις οποίες τα φρούτα δίνουν σταδιακά τη θέση τους σε τριτογενείς αισθήσεις, με ενδιαφέρουσα δομή σώματος, που εντυπωσιάζει για την πυκνότητά του. Στο τραπέζι απαιτεί “γεμάτες” συνταγές, στις οποίες το κόκκινο κρέας και το κυνήγι, είναι αναμφίβολα κατάλληλα ως συνοδά συστατικά . Ένα κρασί με προσωπικότητα!

Τρέχουσα σοδειά 2018 – Τιμή: 13,00 €

Lambrusco  “Pozzoferrato” 2020  –  Παραγωγός  Storchi

Πλησιάζουμε προς την κεντρική Ιταλία με στάση στην Εμίλια, γνωστή για το αφρώδες Lambrusco.  Το Pozzoferrato είναι ένα αφρώδες κόκκινο κρασί, ζυμωμένο σε φιάλες. Είναι το κρασί, που αντικατοπτρίζει περισσότερο την παιδική ηλικία και τις συνήθειες των κατοίκων της Emilia, είναι το καθημερινό κρασί τους, που συνοδεύει μια μακαρονάδα ή μια σούπα, αλλά και μια παρτίδα από χαρτιά μεταξύ φίλων.

Ένα αφρώδες ερυθρό κρασί, με ζωηρό ρουμπινί χρώμα και πλούσιο πυκνό πορφυρό αφρό, η μύτη είναι γεμάτη κόκκινα φρούτα και βότανα. Στο στόμα είναι ξηρό και γεμάτο σώμα, με μαλακές, σταθερές, αλλά λεπτές τανίνες, που προσδίδουν υφή και δομή. Ένα ισορροπημένο κρασί, που δεν φοβάται την παλαίωση 4-5 ετών. Από τα πολύ λίγα Lambrusco που θέλω να ξαναδοκιμάσω .

Τρέχουσα σοδειά 2021 – Τιμή: 12,00 €

Phineas – Παραγωγός   Arunda

Κράτησα για το τέλος, ένα ιταλικό αφρώδες που έχει και Ελληνικό χρώμα. Είμαστε στο  Alto Adige στην περιφέρεια του Bolzano, για να μιλήσουμε για τον αφρώδη οίνο Phineas (Φινέας) . Το εγχείρημα Phineas ξεκίνησε το 2005, όταν η Arunda αγόρασε μια παρτίδα κρασιού, την τελευταία δημιουργία του αείμνηστου καθ. Rainer Zierock, του πρώτου παραγωγού που πίστεψε στο Ασύρτικο Σαντορίνης και το φύτεψε σε αμπελώνες κοντά στο Bolzano. Πρόκειται για ένα χαρμάνι με ποσοστά που δεν έγιναν ποτέ γνωστά, από  Pinot Blanc, Chardonnay και Ασύρτικο. Ο Zierock παρήγαγε από αυτό το Dolomytos ένα ξηρό λευκό κρασί, αλλά μετά το θάνατό του, όταν η Arunda αγόρασε την υπόλοιπα παρτίδα, έγινε αφρώδες με παραμονή επτά ετών στις οινολάσπες.

Πρόκειται για ένα απολύτως μοναδικό και ανεπανάληπτο κρασί, από το οποίο ίσως δεν παραμένουν διαθέσιμα σε όλο τον πλανήτη, περισσότερα από μερικές δεκάδες δείγματα (αν εξαιρέσουμε τις 200 φιάλες που έχει κρατήσει ο ιδιοκτήτης Josef Reiterer για προσωπική χρήση). Είχα την τύχη να το δοκιμάσω αρκετές φορές, αλλά η καλύτερη φιάλη όλων, ήταν αυτή με degorgement 16/04/2012.

Η μύτη εξαιρετικά πολύπλοκη, ζει μια συνεχή εξέλιξη, περνάει από το μέλι και τα αποξηραμένα φρούτα, μέχρι ελαφρές νότες μανιταριού και νύξεις από βρεγμένη πέτρα, όλα ενσωματωμένα σε μια λεπτή οξειδωτική αγκαλιά, φρέσκια και γήινη.

Το στόμα είναι θεαματικό, ντυμένο με μια κομψή φρεσκάδα που το καθιστά γοητευτικό και συνδυάζει τέλεια όλα τα χαρακτηριστικά του. Το γεμάτο σώμα, η τρισδιάστατη δομή και η κρεμμώδης υφή του, συνδυάζονται με εστιασμένη ορυκτότητα, άλλοτε βρεγμένης πέτρας και άλλοτε κιμωλίας. Εντυπωσιάζει η μετρημένη ξηρότητα και η αιχμηρή οξύτητα, χαρακτηριστική του Ασύρτικου. Εκπληκτική διάρκεια και ένας ουρανίσκος που παραμένει καθαρός, σχεδόν ασηπτικός.

Κατά τη γνώμη μου, το καλύτερο ιταλικό Méthode Champenoise που έχει παραχθεί ποτέ και που αναμετράται ισότιμα, με πολλά μεγάλα ονόματα της γαλλικής Καμπανίας.

Τιμή 60-65€

Ακολουθήστε το foodlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις